کتابخانه میراث مکتوب

نبذة عن الموقع کتابخانه میراث مکتوب

پاسداشت شایسته میراث اندیشمندان و آثار نفیس دانشمندان یک مرز و بوم، به معنای استواری بنای علمی و پیشرفت روزافزون آن ملت است. نظر به اهمیت این موضوع، «مرکز پژوهشی میراث مکتوب» ، به منظور حفظ میراث مکتوب بزرگان و فرهیختگان این سرزمین، اقدام به تولید نرم افزار وزین «کتابخانه میراث مکتوب» نموده و آن را جهت مطالعه علاقه مندان به مباحث علمی و معرفتی و نیز پژوهشگران علوم و معارف اسلامی، تقدیم داشته است.

در ادامه، به معرفی محتوا و امکانات این نرم افزار پرداخته می شود.

الف ـ محتوای برنامه :

در این برنامه، امکان دسترسی به آثار مرکز پژوهشی میراث مکتوب، در محورهای: «همایشها و نکوداشتها»، «نسخه برگردانها»، «میراث ماوراء النهر»، «متن پژوهی و نسخه شناسی»، «متن شناسی»، «کتابشناسی»، «فهرست نسخه های خطّی»، «علوم و معارف اسلامی»، «علوم و فنون»، «زبان و ادبیات فارسی»، «زبان و ادبیات عربی»، «رسائل»، «جشن نامه ها»، «تاریخ و جغرافیا»، «ارج نامه ها» ، آماده گردیده است. محققان گرامی می توانند جهت سرعت بخشی به پژوهشهای خود، از طریق فهرست گزینشی برنامه، از جستجو در عنوان باب و سرفصل كتب بهره برده، تحقیقات خود را به گونه ای شایسته سامان ببخشند.

ب ـ امكانات برنامه:

* نمايش متن

ـ دسترسي به متن و فهرست تمام آثار موجود در برنامه

ـ امكان انتخاب فهرست درختي و گزينشي و ارتباط آنها با متن، به همراه قابليت تطبیق دوسویه متن و فهرست

ـ قابليت انتخاب عنوان كتاب، جلد و صفحه به همراه امكان گسترده كردن صفحه متن و فهرست

ـ مقايسه دو متن از یک یا دو کتاب با یکدیگر به صورت همزمان

ـ محدود كردن دامنه متن و فهرست کتب به موارد دلخواه

ـ قابليت حفظ هر يك از متون یا فهرستهای انتخابی به طور مستقل، جهت دسترسي ‌آسان به آنها

* جستجو

ـ جستجوي ساده و پيشرفته در متن و فهرست كتب برنامه

ـ قابليت حفظ هر يك از جستجوهاي انجام ‌‌شده به طور مستقل، جهت دسترسي ‌آسان به آنها

ـ محدود کردن دامنه جستجو به متن یا متون دلخواه به همراه قابلیتهای ویژه

ـ فهرست‌ سازي توسط علائم عمومي جهت تهيه فهرستهاي پويا و متنوع از كلمات

* لغتنامه

ـ متن کامل چند دوره لغتنامه با امکان دسترسی به ريشه و مشتق کلمات

ـ ارتباط واژگان متون با لغتنامه های برنامه، جهت فهم آسان معنا

* پژوهش فعال

ـ ارتباط متن و فهرست كتب با بخشهاي دیگر برنامه، نظیر: نمايش، جستجو، قرآن، لغتنامه يا کتابنامه

ـ قابليت انتقال متن انتخابی به حافظه جانبی یا محیط Ms-word

* كتابشناسي يا كتابنامه

ـ دسترسي به اطلاعات مفيدي در باره نسخه شناسي هر يك از كتب

* يادداشت برداري

ـ امكان انتقال متن یا فهرست مورد نظر به قسمت یادداشت برنامه

ـ قابلیت ذخيره ‌سازي و ويرايش متن انتقالی در صفحه یادداشت

ـ انتقال متن از قسمت یادداشت به محيط Ms-word

* چاپ

ـ چاپ متن یا فهرست مورد نظر کاربر، به همراه قابليتهاي متعدد

* راهنما

ـ دسترسي به توضيحات مفيد در خصوص آشنايي بيشتر با قسمتهاي مختلف برنامه

* امكانات پژوهشي

ـ نمايه‌ گذاري، حاشيه نويسي، رنگي كردن و علامت گذاري در متن با هدف بازیابی سریعتر مطلب و ثبت اطلاعات بیشتر مربوط به متون برنامه

ـ امکان مدیریت قابلیتهای پژوهشی برنامه توسط کاربر

*امكانات جانبی

ـ دسترسي به چند نوع صفحه‌ كليد رايج و نيز چندين قلم نمايش جهت استفاده آسان از نرم افزار

ـ امكان مشخص كردن مسير براي ضبط پژوهشها به همراه قابليتهای متنوع

ـ قابلیت نمایش یا عدم نمایش اِعراب و سرصفحه در متون برنامه

درباره مرکز پژوهشی میراث مکتوب :

«العُلی مَحظورةٌ اِلّا عَلی/ مَن بَنی فَوق بناءِ السَلّفِ»؛ «ترقّی و تعالی [ در هیچ ملّت و جامعه ­ای] ممکن نیست، جز آنکه اساس [سازوکار خود] را بر پایه [اندیشه ­ها و دستاوردهای علمی] پیشینیان بنا نهد.» (قابوس­ نامه)

دریایی از فرهنگ پرمایه اسلام و ایران در نسخه­ های خطّی موج می ­زند؛ این نسخه­ ها، در حقیقت، «کارنامه دانشمندان و نوابغ بزرگ»، و «هویّت نامه» ما ایرانیان است. بر عهده هر نسلی می باشد که این میراث پرارج را پاس دارد و برای شناخت تاریخ، فرهنگ، ادب و سوابق علمی خود، به إحیا و بازسازی آن اهتمام ورزد. با همه کوششهایی که در سالهای اخیر برای شناسایی این ذخایر مکتوب، و پژوهش و بررسی در آنها انجام گرفته، و صدها کتاب و رساله ارزشمند انتشار یافته، هنوز کار ناکرده بسیار است و هزاران کتاب و رساله خطّی موجود در کتابخانه ­های داخلی و خارجی کشور، شناسانده و منتشر نشده اند. بسیاری از متون نیز، اگرچه بارها به طبع رسیده، اما با روش علمی سازگار نیست و به تحقیق و تصحیح مجدّد نیاز دارد.

با کمک «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «مرکز پژوهشی میراث مکتوب» در سال ۱۳۷۲ش، با هدف پشتیبانی از کوششهای محقّقان و مصحّحان، و إحیا و انتشار مهمترین آثار مکتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی، با نام «دفتر نشر میراث مکتوب» تأسیس شد. پس از گذشت یک دهه فعالیّت، این مؤسسه، نخست، به «مرکز نشر میراث مکتوب»، و سپس در سال ۱۳۸۴ش، با دریافت مجوز تشکیل چهار گروه پژوهشی از «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری»، به «مرکز پژوهشی میراث مکتوب» تغییر نام داده، افزون بر کار نشر، به کار پژوهشی نیز رو آورد.

*گروه های پژوهشی مرکز :

۱. گروه متن شناسی و تصحیح متون؛

۲. گروه نسخه ­شناسی و فهرست­ نویسی؛

۳. گروه حوزه ایران فرهنگی؛

۴. گروه تاریخ علم.

*دستاوردها:

بخشی از دستاورد ۲۰ سال تلاش این مرکز، برای معرفی فرهنگ و تمدن ایران اسلامی به شرح ذیل می باشد:

۱. تصحیح، چاپ و انتشار ۲۵۸ عنوان اثر در ۲۹۰ جلد؛

۲. انتشار ۵۱ شماره «آینه میراث»، مشتمل بر: ۱۹ شماره‌ ماهنامه (۱۳۷۷ ـ ۱۳۸۱ش)؛ ۲۴ شماره‌ فصلنامه‌ علمي‌ ـ ترويجي (۱۳۸۲ ـ ۱۳۸۷ش)؛ ۶ شماره دوفصلنامه علمی ـ ترویجی (۱۳۸۸ ـ ۱۳۹۰ش). گفتنی می باشد، از شماره ۵۰، آینه میراث، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی گردیده است؛

۳. انتشار ۲۹ شماره «ضمیمه آینه میراث»؛

۴. انتشار ۵۳ شماره «دوماهنامه گزارش میراث» و ۳ شماره «ضمیمه گزارش میراث»؛

۵. انتشار «دوفصلنامه میراث علمی اسلام و ایران»؛

۶. انتشار ۱۱۱ عنوان «آثار میراثبان»؛

۷. برگزاری ۹۰ نشست و مجلس علمی «نقد و بررسی کتاب»؛

۸. برگزاری و شرکت در بیش از ۳۰ همایش «ملی و بین­ المللی»؛

۹. کسب بیش از ۸۰ عنوان «برگزیده و شایسته تقدیر» در «جشنواره ­ های داخلی و بین ­ المللی».