میزان الحکمه

دربــاره میزان الحکمه

درآمد

حديث، مادر علوم اسلامى است و پس از قرآن، مهمترين منبع علمی و فرهنگى مسلمانان است. معارف دينى و علوم گوناگون اسلامى، از تفسير و کلام تا فقه و اخلاق سر در آبشخور زلال حديث دارند و همه آنها ميوه هاى شيرين اين شجره طيّبه هستند. حديث، ميراث ماندگار ثقل كبير (عترت) است كه در كنار ثقل اكبر (قرآن)، بهروزى و رستگارى را براى انسان به ارمغان مى آورد . دلبستگان راه سعادت ، در طول تاريخ ، اين ميراث جاودانى را پاس داشته و به پيروى از فرمان پيشوايان پاك خود، در فراگيرى، گردآورى، حفظ، نقل، فهم و نشر آن، بسى كوشيده و مجموعه هايى كوچك و بزرگ را براى تعليم و مذاكره و يا عمل و مراقبه سامان داده اند.

عالمان و محدّثان بزرگ مى دانستند كه آگاهى مردم از «محاسن» كلام ائمه:براى گام نهادن بر جاى پاى ايشان «كافى» است و در طريقه «تهذيب» نفس و «استبصار» و نيل به «مكارم اخلاق» و «خصال» نيكو، تنها «مشكاتى از انوار» ائمه: و «دستآوردهاى خردِ» رهيافته به دين، كارآست و اين «ستاره هاى فروزان» امامت اند كه از عهده هدايت بشر به «درياهاى نور» بر مى آيند.

«ميزان الحكمه» امتداد اين كوشش موزون و حكيمانه است و «مجمع البحرينِ» پيام هاى ثقل اكبر و كبير كه در پى پاسخگويى به پرسش هاى كهن و نوِ انديشمندان از نگاه اسلام است. اين اثر كه حاصل بيش از بيست سال كوشش شبانه روزى حضرت آیت الله رى شهرى است، با بهره گيرى از صدها كتاب حديث و تفسير و لغت و تاريخ، بيست و سه هزار حديث را در كنار آيات متناسب با آنها در قالب ۵۶۰ عنوان اصلى و ۴۱۹۷ عنوان فرعى، دسته بندى موضوعى نموده است. ترتيب و نظم الفبايى موضوعات اصلى كتاب در كنار استفاده روشمند از نظام ارجاع دِهى، پژوهشگر را از مراجعه به بسيارى از منابع حديثى شيعه و اهل سنّت، مستغنى مى كند و استقبال چشم گير از كتاب و چاپ هاى مكرّر آن، نشان دهنده موفقيت اين كتاب در پر كردن خلأ نسبى در زمينه معارف دينى بوده است. ترجمه روان و شیوایی این اثر توسط مترجم توانمند بنیاد پژوهش های اسلامی جناب آقای حمیدرضا شیخی انجام پذیرفت و ویرایش نهایی ترجمه به عهده مسئول محترم بنياد پژوهش هاى اسلامى، جناب حجة الاسلام و المسلمين على اكبر الهى خراسانى، از عالمان و اساتيد مبرّز حوزه علميه مشهد بود و جناب حجة الاسلام سيدحسن اسلامى بازبينى نهايى آن را به انجام رساندند.

بی شك، ارائه آثار ارزشمند اسلامی در قالب نسخه های ديجيتالی، نقش شايانی در بالارفتن سطح علمی و دينی علاقه مندان آثار مذهبی داشته، موجب تسهيل در امر پژوهش محققان (در هر يك از عرصه های علوم اسلامی) خواهد شد.

در همین راستا پژوهشگاه قرآن و حدیث با همکاری مركز تحقيقات كامپيوتری علوم اسلامی اقدام به توليد نرم افزار «میزان الحکمه» نموده است. شايان توجه می باشد، كاربران و پژوهشگران محترم می توانند به كمك فهرست درختی و گزينشی اين برنامه و نيز ابواب و سرفصل های كتب بهره لازم را برده، مطالعات و پژوهش های خود را به صورت آسان به انجام برسانند. اميد است كه اين نرم افزار مورد استفاده بهينه مخاطبان قرار گيرد. در ادامه، محتوا و امكانات اين برنامه ارزشمند معرفی می شود.

امكانات برنامه

* نمايش متن:

ـ دسترسي به متن و فهرست کتاب برنامه

ـ امكان انتخاب فهرست درختي و گزينشي و ارتباط آنها با متن، به همراه قابليت تطبیق دوسویه متن و فهرست

ـ قابليت انتخاب عنوان كتاب، جلد و صفحه به همراه امكان گسترده كردن صفحه متن و فهرست

ـ مقايسه دو متن از یک یا دو متن با یکدیگر به صورت همزمان

ـ محدود كردن دامنه متن و فهرست کتاب به موارد دلخواه

ـ قابليت حفظ هر يك از متون یا فهرستهای انتخابی به طور مستقل، جهت دسترسي ‌آسان به آنها

* جستجو:

ـ جستجوي ساده و پيشرفته در متن و فهرست متون برنامه

ـ قابليت حفظ هر يك از جستجوهاي انجام ‌‌شده به طور مستقل، جهت دسترسي ‌آسان به آنها

ـ محدود کردن دامنه جستجو به متن یا متون دلخواه به همراه قابلیتهای ویژه

ـ فهرست‌ سازي توسط علائم عمومي جهت تهيه فهرستهاي پويا و متنوع از كلمات

* لغتنامه :

ـ متن کامل چند دوره لغتنامه با امکان دسترسی به ريشه و مشتق کلمات

ـ ارتباط واژگان متون با لغتنامه های برنامه، جهت فهم آسان معنا

* پژوهش فعال:

ـ ارتباط متن و فهرست کتاب برنامه با بخشهاي دیگر، نظیر: نمايش، جستجو، قرآن، لغتنامه يا کتابنامه

ـ قابليت انتقال متن انتخابی به حافظه جانبی یا محیط Ms-word

* يادداشت برداري :

ـ امكان انتقال متن یا فهرست مورد نظر به قسمت یادداشت برنامه

ـ قابلیت ذخيره ‌سازي و ويرايش متن انتقالی در صفحه یادداشت

ـ انتقال متن از قسمت یادداشت به محيط Ms-word

* چاپ :

ـ چاپ متن یا فهرست مورد نظر کاربر، به همراه قابليتهاي متعدد

* راهنما :

ـ دسترسي به توضيحات مفيد در خصوص آشنايي بيشتر با قسمتهاي مختلف برنامه

* امكانات پژوهشي :

ـ نمايه‌ گذاري، حاشيه نويسي، رنگي كردن و علامت گذاري در متن با هدف بازیابی سریعتر مطلب و ثبت اطلاعات بیشتر مربوط به کتاب برنامه

ـ امکان مدیریت قابلیتهای پژوهشی برنامه توسط کاربر

* امكانات جانبي :

ـ دسترسي به چند نوع صفحه‌ كليد رايج و نيز چندين قلم نمايش جهت استفاده آسان از نرم افزار

ـ امكان مشخص كردن مسير براي ضبط پژوهشها به همراه قابليتهای متنوع

ـ قابلیت نمایش یا عدم نمایش اِعراب و سرصفحه در متون برنامه

معرفی پژوهشگاه قرآن و حدیث:

سنت معصومان، در کنار قرآن و به عنوان تفسیر وحی الهی دو میراث ارزشمند و جدایی ناپذیر پیامبر اسلام(ص) برای هدایت انسان هاست. تلاش دانشمندان عرصه حدیث، در ثبت، ترجمه و شرح احادیث، قابل تحسین و تقدیر است، اما استنباط و تبیین روزآمد علوم و معارف اسلامی بر پایه قرآن و حدیث و دفاع روشمند از این معارف و آماده کردن مبانی اسلامی علوم انسانی- اسلامی و جدا کردن روایات معتبر از روایات غیر معتبر و سازماندهی احادیث معتبر، تأسیس یک مرکز پژوهشی جامع در خصوص قرآن و حدیث را اقتضا می نمود.

مؤسسه علمی_فرهنگی دارالحدیث در جهت پر کردن این خلاء، به عنوان نخستین مجموعه مستقل حدیث پژوهی در جهان تشیع، درباره حدیث و مسائل مربوط به آن فعالیت می کند. این مؤسسه در تاریخ 22/08/1374 در زادروز فرخنده حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام در شهر قم، با پیام مقام معظم رهبری(حفظه الله تعالی) و مدیریت آیت الله محمد محمدی ری شهری به طور رسمی آغاز به کار کرد.

از مهمترین اقدامات مؤسسه می توان به راه اندازی پژوهشکده علوم و معارف حدیث در سال 1374 شمسی اشاره کرد. نشر آثار متعدد و کسب رتبه های و نشان های علمی کشوری در دهه نخست تأسیس این پژوهشکده و همچنین استقبال گرم و رویکرد مثبت جامعه علمی به مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث سبب شد تا در کنار این پژوهشکده، سه پژوهشکده دیگر نیز که پیشتر در قالب گروه و واحد در پژوهشکده علوم و معارف حدیث مشغول به فعالیت بود تأسیس شود. این سه پژوهشکده عبارتند از: پژوهشکده تفسیر اهل بیت :، پژوهشکده کلام اهل بیت :و پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی. این پژوهشکده ها برآنند تا برپایه دو یادگار ارزشمند پیامبر خدا (ص)یعنی قرآن و عترت به تولید دانش در حوزه علوم اسلامی بپردازند. نشر آثار متعدد قرآنی و حدیثی و تربیت پژوهشگران و اساتید مبرّز در این حوزه خود دلیلی بر این مدعا است.

پس از تأسیس این چهار پژوهشکده، پژوهشگاه قرآن و حدیث تأسیس و مجوز رسمی آن در جلسه مورخ 22/4/1392 شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسید و در تاریخ 14/5/1392 همزمان با 27 رمضان المبارک 1434 به صورت رسمی افتتاح گردید.

* اهداف کلان پژوهشگاه قرآن و حدیث:

1. استنباط و تبیین روزآمد علوم و معارف اسلامی بر پایه قرآن و حدیث؛

2. ارائه علوم و معارف قرآن و حدیث در قالب های نوین و کارآمد؛

3. ارائه فرهنگ و سبک زندگی دینی بر پایه آموزه های کتاب و سنت؛

4. گسترش و تعمیق فرهنگ و معارف قرآن و حدیث؛

5. بازنگری در مبانی و روش شناسی علوم انسانی و احیا یا تاسیس نقش قرآن و حدیث در ارزش گذاری و جهت دهی به دانش های بشری؛

6. کمک به جاری سازی علوم و معارف قرآن و حدیث در مناسبات فرهنگی و اجتماعی؛

7. پاسخ گویی به مسائل بنیادی، نظری و کاربردی حوزه علوم و معارف قرآن و حدیث؛

8. دفاع روشمند و مؤثر از معارف قرآن و سنت و پاسخ گویی به شبهات.

* پژوهشگاه قرآن و حدیث به عنوان مرکز علمی و پژوهشی وابسته به«موسسه علمی، فرهنگی دارالحدیث » مأموریت زیر را بر عهده دارد:

نظریه پردازی، تولید دانش، روش و انجام پژوهش های بنیادی و کاربردی در حوزه علوم اسلامی و انسانی برپایه قرآن و حدیث و تربیت پژوهشگران توانمند برای انجام پژوهش های گوناگون این حوزه با توجه به نیازهای تخصصی و عمومی جامعه و نظام اسلامی ایران و جهان اسلام و نهادینه کردن دستاوردهای نوین این عرصه در فضای علمی حوزه و دانشگاه با بهره گیری از فنون، شیوه ها و فناوری های نوین پژوهشی.

* بیانیه ارزش‌های پژوهشگاه قرآن و حدیث

پژوهشگاه قرآن و حدیث در مسیر تحقق مأموریت یادشده همواره به اصول و ارزش های زیر توجه خواهد داشت:

1. آرمان ها و ارزش های اسلامی و اخلاقی برخاسته از قرآن و حدیث؛

2. مرجعیت تؤمان و جدایی ناپذیر قرآن و اهل بیت :؛

3. اصول و ارزش های انقلاب اسلامی و دیدگاه های امام راحل و مقام معظم رهبری؛

4. معطوف بودن پژوهش ها به نیازهای عینی و واقعی امروز و فردای جامعه و نظام اسلامی ایران و جهان اسلام؛

5. حاکمیت فضای علمی و پژوهشی پرنشاط همراه با نوآوری، ارزش مداری و آرمان گرایی؛

6. علم محوری، پژوهش گرایی و پیشتازی در تولید علم و گسترش مرزهای دانش؛

7. شایسته سالاری در جذب و گزینش مدیران، پژوهشگران و کارمندان؛

8. توجه توأمان به پژوهش های بنیادین و کاربردی با هدف پاسخ گویی به نیاز های مبنایی و نظری حوزه علوم و معارف قرآن و حدیث و پژوهش های کاربردی با هدف پاسخ گویی به نیاز های جامعه و نظام اسلامی در حوزه های گوناگون فردی، خانوادگی و اجتماعی؛

9. حفظ کرامت و منزلت مدیران، پژوهشگران و کارمندان در همه مناسبات میان فردی و سازمانی.

تلفن: 37176526

دورنگار: 37176560

سایت: www.riqh.ac.ir

پست الکترونیکی: info@riqh.ac.ir

آدرس: قم، بلوار پانزده خرداد، چهار راه نوبهار، بعد از شهرک جهاد ، پژوهشگاه قرآن و حدیث – صندوق پستی: 816 - 37185