ابن شهر آشوب رحمه الله

دربــاره ابن شهر آشوب رحمه الله

شخصیت شناسی ابن شهرآشوب‏:

صفحات تاريخ گواهى مى‏ دهند كه علماى شيعه همواره براى عموم مسلمانان راهنمايانى روشن‏گر بوده‏ اند و اين روشن‏گرى هميشه با جهاد مقرون بوده است؛ چه، آنان پيوسته علم مبارزه با جهل و جور و جبن را در شب‏هاى سياه و سرد و هراس‏انگيز استبداد بر دوش داشته‏اند و هركدام، در اندازه خويش، روشنايى و گرمى بخشيده‏اند و گوشه‏اى از شب را سوزانده‏اند و دل‏هايى را دلير و چشم‏هايى را بصير كرده‏اند؛ گرچه، در اين ميان، افرادى همچون حضرت امام خمينى« قدس سره» با جهادى فراگير، همه حجم شب را به آتش كشيده‏ اند.

در قرن ششم از هجرت، عالمى ذوفنون در جهان تشيع پديدار گشت كه تبحرش همگان را متعجب نمود و او را شيخ الطائفه عصر خويش شمردند و مخالف و موالف به مدحش زبان گشودند و برخى جايگاه او را در نزد شيعه، همچون جايگاه خطيب بغدادى در نزد اهل سنت خواندند. وى، جناب ابن شهرآشوب است.

*ولادت:

محمد بن على بن شهرآشوب بن كياكى( ابو نصر) سروى مازندرانى، در سال 489 ق، در سارى مازندران ديده به جهان گشود. وى در هشت سالگى حافظ قرآن شد. گرچه، تخصص اصلى ايشان در حديث بوده است و وى را به‏عنوان صاحب« مناقب» و« مثالب» مى‏شناسند، ولى در علوم لغت، ادبيات و تفسير نيز تبحر داشته، لذا نزد اهل سنت هم بزرگ شمرده مى‏ شود.

*سفرهاى علمى:

*اساتيد:

1- احمد غزّالى( متوفاى 520)؛

2- جار الله زمخشرى( متوفاى 538)؛

3- فضل بن حسن طبرسى، صاحب« مجمع البيان»،( متوفاى 548)؛

4- على بن زيد بن حسين بيهقى، فريد خراسان، معروف به ابن فندق، صاحب« تاريخ بيهق»( متوفاى 565)؛

5- اخطب خطباء خوارزم، موفق بن احمد( متوفاى 568)؛

6- ابو الحسين سعيد بن هبة الله، معروف به قطب راوندى( متوفاى 573)؛

7- ابو عبد الله محمد بن احمد نطنزى اصفهانى، صاحب كتاب« الخصائص العلوية على سائر البرية و المآثر العلية لسيد البرية»( سيد بن طاوس در اليقين، از اين كتاب زياد نقل كرده است)؛

8- سيد ناصح الدين ابو الفتح عبد الواحد تميمى آمُدى، صاحب كتاب« غرر الحكم و درر الكلم»( متوفاى 550)؛

9- ابو منصور احمد بن على بن ابى طالب طبرسى، صاحب كتاب« الاحتجاج على اهل اللجاج»( متوفاى 588)؛

10- ابو الفتوح رازى، صاحب تفسير« روض الجنان و روح الجنان»( متوفاى 554)؛

11- فتّال نيشابورى، صاحب« روضة الواعظين»( متوفاى 508).

*مشايخ اجازه:

1- جدش شيخ شهرآشوب بن كياكى مازندرانى، از تلاميذ شيخ طوسى« قدس سره»؛

2- والدش شيخ على بن شهرآشوب؛

3- ابو جعفر محمد بن حسن شوهانى؛

4- محمد بن على بن محسن حلبى؛

5- ركن الدين ابو الحسن بن على بن عبد الصمد سبزوارى نيشابورى؛

6- محمد بن على بن عبد الصمد سبزوارى نيشابورى صاحب« بشارة المصطفى»( متوفاى 553)؛

7- ابو الفتّاح احمد بن على رازى؛

8- عبد الجليل رازى قزوينى صاحب« النقض»( متوفاى 560)؛

9- سيد ابو الفضل داعى بن على بن حسن حسينى؛

10- فاضل ابو المحاسن مسعود بن على بن محمد صوانى؛

11- استاد ابو القاسم بن كمَيْح؛

12- استاد ابو جعفر بن كمَيْح؛

13- حسين بن احمد بن طحال مقدادى؛

14- محمد بن فضل بن حسن طبرسى؛

15- سيد منتهى بن ابى زيد بن كيابكى كجى گرگانى؛

16- سيد ابو الصمصام( ابو الوضّاح)، ذو الفقار بن محمد بن معبد بن حسن؛

17- قاضى عماد الدّين ابو محمد حسن استرآبادى؛

18- سيد مهدى بن ابى حرب حسينى؛

19- زيد بن حسين بيهقى( پدر مؤلف تاريخ بيهق)، صاحب« حلية الاشراف»؛

20- سيد فضل الله راوندى، صاحب« نوادر»( متوفاى 570).

*شاگردان:

1- سيد ابن زهره حلبى، صاحب« غنية النزوع»( متوفاى 585)؛

2- ابن ادريس حلّى، صاحب« سرائر»( متوفاى 598)؛

3- ابن بِطريق حلّى( متوفاى 600)؛

4- ابن ابى طىّ حلبى، صاحب« معادن الذهب فى تاريخ حلب»( متوفاى 630)؛

5- جمال الدين ابو الحسن على بن جعفر بن شعره حلّى جامعانى.

*تأليفات:

1- مناقب آل أبى طالب؛

2- مثالب النواصب؛

3- المخزون المكنون فى عيون الفنون؛

4- الطرائق فى الحدود و الحقائق؛

5- مائدة الفائدة؛

6- المثال فى الأمثال؛

7- معالم العلماء؛

8- الأسباب و النزول على مذهب آل الرسول؛

9- الحاوى؛

10- متشابة القرآن و مختلفة؛

11- الأوصاف؛

12- المنهاج.

*وفات:

ابن شهرآشوب در شهر حلب از دنيا رفت و در دامنه كوهى كه جوشن مى‏نامند به خاك سپرده شد. دامنه كوه مزبور، در حقيقت، گورستانى است در حلب براى دفن بزرگان علماى شيعه. از ديدگاه شيعيان حلب، اين مكان، مدفن شهيد محسن سقط، فرزند امام حسين( ع) است.

آشنایی با برنامه

اين نرم‌افزار، مشتمل بر بخش‌هاى نمايش، جست‌وجو، كتب مرتبط و قرآن است.

*1 - نمايش‏

اين بخش، مشتمل بر 3 عنوان كتاب، در 7 جلد است. از جمله قابليت‌هاى اين بخش، امكان انتخاب دامنه براى نمايش منابع انتخابى است. هم‌چنين دسترسى به فهرست درختى و گزينشى كتاب‌ها را نيز مى‌توان از امكانات اين بخش برشمرد. براى تسهيل در امر پژوهش در هنگام مطالعه منابع، تعداد ده عنوان از كتب لغت در اين بخش در اختيار محققان قرار گرفته است كه با استفاده از گزينه لغت‌نامه مى‌توان از آن بهره برد.

از دیگر قابليت‌هاى اين بخش، ابزار متن(تحقيقات) شامل رنگى كردن، حاشيه‌نويسى، نمايه‌زنى و علامت‌گذارى‏ و امكانات پژوهشى، مثل جست‌وجو در متن كتب، لغت‌نامه‌ها و قرآن با استفاده از كليك راست، است.‏

*2- جست‌وجو

مشاهده فهرست غير تكرارى كلمات با دقت بسيار بالا با امكان جست‌وجوى انفرادى و تركيبى آنها در مجموعه اطلاعات موجود در اين نرم‌افزار، از ويژگي‌هاى اين بخش است. به‌كارگيرى عمل‌گرهاى مختلف در هنگام جست‌وجو در متن و يا فهرست منابع به‌صورت جداگانه و فهرست‌سازى با استفاده از كاركترهاى عمومى(* و ؟) در گروه‌هاى مختلف و تركيب گروه‌ها يا كلمات آنها با استفاده از عمل‌گرهاى مختلف نيز از قابليت‌هاى اين بخش است.

*3- قرآن

در طراحى اين نرم‌افزار، در كنار دسترسى به متون اصلى و شروح و ترجمه‌ها ، می‏توان به قرآن مراجعه کرد و در صورت لزوم به پژوهش و جست‌وجو در آن پرداخت. هم‌چنين در اين بخش، امكان مشاهده ترجمه قرآن نيز در دسترس كاربران، قرار دارد.‏

*4- ابزار

شامل چاپ متن‌ها، انتقال فهرست و متن كتب به يادداشت، لغت‌نامه و راهنما می‌باشد.

*5- امكانات

شامل هفت نوع صفحه كليد، هفت گروه قلم‏، مشخص كردن مسير تحقيقات شخصى(رنگى كردن، حاشيه‌نويسى، نمايه‌زنى و علامت‌گذارى)، زبان با انتخاب زبان فارسى، عربى يا انگليسى. در بخش زبان فقط رابط كاربرى تغيير خواهد كرد؛ به عبارت ديگر زبان متن كتب تغيير نخواهد كرد.

ان شاء الله در نسخه دوم، متن یا تصویر مناقب چاپ بیروت و 12 جلدی چاپ ایران عرضه خواهد شد.